Σταμάτης Π. Γαργαλιάνος
Εισαγωγή
Τη θέση του παιχνιδιού στη γειτονιά και την αλάνα φαίνεται να έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια οι θεατρικές ομάδες για παιδιά και τα προγράμματα θεατρικής εκπαίδευσης για μικρές ηλικίες. Τα οφέλη της θεατρικής εκπαίδευσης στα παιδιά είναι πολλά. Το Θέατρο κατευνάζει διάσπαση προσοχής και επιθετικότητα. Όπως επισημαίνει η θεατρολόγος, προϊσταμένη του Τμήματος Καλλιτεχνικού Έργου και Δραματολογίου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), Αμαλία Κοντογιάννη, «τα περισσότερα παιδιά του Δημοτικού ακολουθούν ένα πολύ πυκνό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, περιορίζεται, ωστόσο, η δυνατότητα για συναισθηματική και κοινωνική έκφραση, με αποτέλεσμα την ανάγκη αυτή να την καλύπτει η τέχνη. Το αποτέλεσμα είναι μια στροφή στη θεατρική εκπαίδευση παιδιών και ενηλίκων που οφείλεται στη δυνατότητα συμμετοχής και έκφρασης, την αίσθηση ελευθερίας, την απελευθέρωση της φαντασίας των παιδιών, κάτι που προσέφεραν παλαιότερα οι αλάνες στις οποίες έπαιζαν τα παιδιά ή η γειτονιά όπου βρίσκονταν».
Τα οφέλη του θεάτρου για τα παιδιά
«Στο θέατρο γίνεται κάτι μαγικό. Γινόμαστε όλοι παρατηρητές και συμμετέχοντες σε ένα παιχνίδι που γνωρίζουμε καλά. Εκείνη τη στιγμή είμαστε απόλυτα ο εαυτός μας. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός», τονίζει, από την πλευρά του, ο ηθοποιός και θεατροπαιδαγωγός Δημήτρης Σπορίδης, ο οποίος συμμετείχε στα καλλιτεχνικά εργαστήρια του ΚΘΒΕ για παιδιά. Το θέατρο είναι αντίδοτο στα κινητά, τις οθόνες και τα τάμπλετ
Ο κ. Σπορίδης χαρακτηρίζει το θέατρο ως αντίδοτο στα κινητά, τις οθόνες και τα τάμπλετ καθώς γίνεται ουσιαστικά μια παύση στον καταιγισμό των πληροφοριών και το παιδί εκφράζεται δημιουργικά. Επικαλείται, μάλιστα, περιπτώσεις παιδιών ιδιαίτερα εσωστρεφών ή με προβλήματα διάσπασης προσοχής και επιθετικότητας, υπογραμμίζοντας ότι μέσω του θεάτρου μεταμορφώνονται, αφήνοντας πίσω εγωισμούς και παιχνίδια αυτονομίας. Επ΄ αυτού, η κ. Κοντογιάννη διευκρινίζει ότι «ο θεατρολόγος εκπαιδευτικός, ο θεατροπαιδαγωγός καλείται να ακολουθήσει διαδικασίες που θα εντάξουν τα παιδιά μέσα στην ομάδα, θα τους διδάξουν κανόνες και θα τα βοηθήσουν να αναπτύξουν τη δημιουργική έκφραση και φαντασία τους μέσα από το παιχνίδι».
Το θέατρο ως αντίδοτο στα κινητά, τις οθόνες και τα τάμπλετ καθώς γίνεται ουσιαστικά μια παύση στον καταιγισμό των πληροφοριών και το παιδί εκφράζεται δημιουργικά.
Εμπειρίες από τις θεατρικές ομάδες
Διαφορετικές εμπειρίες από τα δύο δίδυμα αγόρια της, ηλικίας 5 ετών που συμμετείχαν από την ηλικία των 3,5 στα θεατρικά εργαστήρια του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, παρουσιάζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η μητέρα τους, Μαίρη Δημούτσικου. «Ο ένας έχει διάσπαση προσοχής και ενώ γενικά είχε την τάση να είναι επιθετικός στο σχολείο, στη θεατρική ομάδα ήταν πολύ συνεργάσιμος. Το άλλο μου αγόρι είναι πιο ήσυχο, κι εκείνο όμως διευκολύνθηκε στην έκφραση» σχολιάζει η κ. Δημούτσικου. Ιδιαίτερη έμφαση στην έκφραση των συναισθημάτων από την παιδική ψυχή αποδίδει και η Αναστασία Κυριακίδου, μητέρα ενός εξάχρονου σήμερα κοριτσιού που παρακολούθησε για ένα χρόνο τα θεατρικά εργαστήρια. «Η δική μου κόρη μέσα σε πέντε μήνες στο θεατρικό παιχνίδι απέκτησε πολύ μεγαλύτερη οικειότητα με το πλαίσιο, από ό,τι σε ενάμιση χρόνο παρουσίας στην προσχολική εκπαίδευση» αναφέρει.
Θέατρο μέσω διαδικτύου
Η κ. Κυριακίδου, παρουσιάζει, εξάλλου, μια ξεχωριστή εμπειρία που είχε με την κόρη της, όταν τα μαθήματα διακόπηκαν απότομα λόγω κορωνοϊού και εν μέσω καραντίνας αναβίωσε μέσω διαδικτύου το παραμύθι του Οδυσσεβάχ. Όπως αναφέρει, «τα παιδιά της ομάδας μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, έλαβαν φωτογραφίες, έμαθαν στιχάκια, τα ηχογράφησαν με τις φωνούλες τους. Μετά έφτιαξαν καράβι μέσα σε μια λεκάνη, φόρεσαν άσπρα και μπλε ρούχα και έγιναν ναυτάκια και ακολούθησαν τις οδηγίες της δασκάλας που τους κατεύθυνε στα φανταστικά νησιά και τις περιπέτειες του παραμυθιού.
Στα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί λόγω της πανδημίας προσαρμόζεται, άλλωστε, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «το ΚΘΒΕ στην εκπαίδευση» που επιχορηγείται από το ΕΣΠΑ. Σύμφωνα με την κ. Κοντογιάννη, μέσω αυτού του προγράμματος, τα προηγούμενα δύο χρόνια δύο θίασοι του Κρατικού Θεάτρου επισκέπτονταν σχολικές μονάδες σε πέντε περιφέρειες της χώρας (Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Ήπειρο και Θεσσαλία) με σκοπό την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων μέσα στις σχολικές τάξεις. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν περισσότερες από 230 σχολικές μονάδες ενώ το παρακολούθησαν πάνω από 10.000 μαθητές. Εξ αποστάσεως η συνέχιση του προγράμματος Στο εξής, λόγω της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί από την πανδημία, το πρόγραμμα θα συνεχιστεί εξ αποστάσεως και με τηλεδιασκέψεις, ενώ οι άνθρωποι του Κρατικού θεάτρου θα παρέχουν καθοδήγηση στα σχολεία για να παράγουν τις δικές τους θεατρικές δράσεις.
Συμπεράσματα
Σε ό,τι αφορά τα δια ζώσης χειμερινά και θερινά καλλιτεχνικά εργαστήρια του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος από τα οποία πέρασαν εδώ και πέντε χρόνια, σύμφωνα με τους δασκάλους τους, πάνω από 3.500 άνθρωποι όλων των ηλικιών, η κ. Κοντογιάννη σημειώνει ότι «λόγω των έκτακτων αυτών συνθηκών που έχουμε αυτή τη στιγμή και επειδή η κατάσταση δεν έχει ομαλοποιηθεί, τα εργαστήρια προς το παρόν έχουν ανασταλεί στο Κρατικό Θέατρο». Από την πλευρά των θεατροπαιδαγωγών των εργαστηρίων, ο κ. Σπορίδης υπογραμμίζει την επιτυχία του εγχειρήματος και την ανάγκη να συνεχιστεί. Σχολιάζει ότι υπάρχουν δυνατότητες για θεατρική έκφραση εν μέσω πανδημίας, χωρίς αγγίγματα και επαφές, με είδη όπως το βουβό θέατρο, η παντομίμα, η Comedia Dell ‘Arte, και πάντα με την προϋπόθεση της τήρησης των μέτρων προστασίας όπως η χρήση μάσκας, ο συχνός αερισμός των χώρων και τα ολιγομελή τμήματα.
Βιβλιογραφία
iefimerida.gr – https://www.iefimerida.gr/ellada/ta-ofeli-tis-theatrikis-ekpaideysis-sta-paidia – Φωτογραφίες: Σπορίδης Κ.
NEWSROOM IEFIMERIDA.GR